Bazılarımız için matematik zor olabiliyorken bazılarımız da matematik karşısında üzgün hissedebilmektedir. Bazılarımızın matematik kaygısı olabileceğini hiç düşündünüz mü? Matematiğe ilişkin yüksek düzeyde kaygı deneyimleyen bireyler sıklıkla gerginlik, endişe ve korku bildirmektedirler. Bu olumsuz duygusal deneyimlerin yanı sıra matematikten kaçınma, matematik derslerine girmeme veya kariyer planında matematiğe yer vermeme gibi bilişsel ve davranışsal bileşenler de sık görülmektedir. Peki, matematiğe ilişkin kaygının temelinde yalnızca psikolojik faktörler mi yer almaktadır?

Bu sorunun cevabına yönelik kelime görevlerini ve matematik görevlerini içeren fonksiyonel rezonans beyin görüntüleme (fMRI) ile yürütülen bir araştırmada (Lyons ve Beilock, 2012), matematik kaygısı yüksek olan bireylerde matematiğe ilişkin bir görev beklentisi söz konusu olduğunda, fiziksel ağrı deneyimiyle ilişkili olan beyin bölgelerinde daha fazla aktivasyona rastlanmıştır. Psiko-sosyal bakımdan reddedilme yaşantısının fiziksel ağrı deneyimiyle ilişkili olduğunu gösteren çalışmalara (bkn. Macdonald ve Leary, 2005) benzer şekilde, matematiğe yönelik yüksek düzeyde anksiyete görülen bireylerde, matematikle karşı karşıya kalacağına yönelik bir beklenti anında fiziksel bir ağrı söz konusu olabilmektedir. Diğer bir deyişle, doğrudan matematiğe ilişkin görev gerçekleştirmekten ziyade yalnızca göreve yönelik beklenti içinde olmak dahi, fiziksel ağrı deneyimiyle örtüşebilmektedir. Buna göre, yüksek düzeyde matematik kaygısı görüldüğünde yaklaşan bir matematik problemi bedensel bir tehdit gibi algılanarak fiziksel bir ağrı ortaya çıkabilmektedir. Araştırmanın sonuçları bazı bireyler için matematiğin kendisinden ziyade matematik beklentisinin acı verici olduğunu gözler önüne sermektedir.

Tüm bu bilgiler göz önüne alındığında, matematik karşısında olumsuz duygular deneyimlemenin gerçek anlamıyla acı verici olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle matematikten kaçınan, yaşamında matematiğe yer vermeyen, matematikten kaygı duyan çocuklarımıza empatik bir tutum sergilemek etkin olabilir. Bu kaygının bedensel, duygusal ve psikolojik bileşenler içermesi ve dolayısıyla matematik becerilerini de olumsuz yönde etkilemesi muhtemel gözükmektedir. Neticede çocuklarımız matematik karşısında kelimenin tam anlamıyla acı çekiyor olabilirler.

Psikolog, Gözde AKKAYA

Kaynakça: Lyons, I. M. ve Beilock, S. L. (2012). When math hurts: Math anxiety predicts pain network activation in anticipation of doing math. PLoS ONE, 7(10), 1-6.
MacDonald, G. ve Leary, M. R. (2005). Why does social exclusion hurt? The relationship between social and physical pain. Psychological Bulletin Journal, 131, 202-223.