Anne Babanın Gözünden Yaşanan Zorluğun Aktarılması

Çocukları lise birinci sınıfta olan bir anne ve baba ikinci dönem bittiğinde, çocuklarının durumunu öğrenmek amacıyla okuldan bilgi aldıklarında 20’den fazla ödevde eksiklik olduğunu öğrenmişlerdir.

Çocuklarını zeki, vicdanlı ve yetenekli bir genç olarak tanımlamaktadırlar ancak araştırma ve yazma ödevleri sırasında sık sık organizasyon ve erteleme ile ilgili problem yaşadığını da bildirmektedirler. Bu sefer karşılaştıkları problemde ise kesinlikle pandeminin etkisi olduğunu düşünmektedirler.

Bu düşüncenin temelinde lise birinci sınıftaki derslerin çevrimiçi (online) olarak devam etmesi ve değişen bu sistemle beraber çocuğun ödevlerini yapma süresini kendi belirlemesi ve çoğunlukla öğretmen katılımı olmadan sürecin ilerlemesi olarak göstermektedirler.

Özgüven kavramını çocuklar açısından düşündüğümüzde onun yerine işlerini halletmek, ona sorulan sorulara onun yerine cevap vermek gibi davranışlar çocukların özgüven gelişimini olumsuz yönde etkilemekte ve kendilerini yetersiz hissettirmektedir. Bunun önüne geçmek için de öncelikle çocuğa güvenerek, kapasitesine uygun sorumluluklar vererek başarma hissini tattırmak gerekmektedir.

Çocuk ödevlerini yapmak yerine farklı farklı şey yapabildiğini söylemiş hatta bunlardan birinin de Netflix izlemek olduğunu itiraf etmiştir. Öğretmen sınıfta olduğunda verilen görevleri yapmanın daha kolay olduğunu, sınıf ortamında diğer öğrencilerin gerisinde kalmamak için daha çok çaba sarf edilebileceğini söylemiştir. Kısaca öğretmenleriyle ve akranlarıyla olduğundaki o sorumluluk hissinin pandemi sürecindeki eğitim sürecine kıyasla daha az sorumluluk duygusunu harekete geçirdiğini net bir dille aktarmıştır.

Ebeveynleri yardım etmeye çalıştıklarını ancak çabalarının yetersiz kaldığını belirtmişlerdir. Onların da uzun saatler çalışmaktan yorulduklarını, çocuklarına öğüt vermek yerine kendi tabirleriyle ‘dır dır’ ettiklerini belirtmişlerdir. Bu süreçte kendilerinin de tıkandığını belirten anne ve baba, üçünün de sinirli ve bunalmış halde olduklarından dolayı bu işi tek başlarına çözemeyeceklerini anlayıp bir uzmandan yardım almaya karar verdiklerini söylemişlerdir. Oturdukları semtte bu konuda destek veren bir uzmana yardım almak üzere ulaşmışlardır.

Ulaştıkları uzman daha önceki deneyimlerine dayanarak öğrencilerin çoğunlukla aynı alanlarda zorluk yaşadığını fark ettiğini belirtmiştir. Bu alanlar görev başlatma, zaman yönetimi, sıralama ve organizasyondur. Eğer çocuklar bu [temel] becerilere sahip değilse henüz onlara öğretilmediği anlamına geleceğini belirtmiştir.

Çocukla haftada 2 gün görüntülü görüşme şeklinde bir araya gelmişlerdir. Birkaç aylık sürecin ardından değişiklik fark edilmeye başlamıştır. Bu değişiklikler; notlarının yükselmesi, çalışma alışkanlığının daha düzenli hale gelmesi ve en önemlisi evdeki tartışmaların azalmış olmasıdır.

Çocuğunuz benzer şekillerde ve benzer konularda mücadele ediyorsa, sizin de deneyebileceğiniz beş yöntem aşağıda aktarılmıştır.

• 1. İlk olarak kapsamlı bir görev listesi oluşturmak. Çocuklar derslerde farklı farklı defter kullanıp, ödevlerini ayrı yerlere yazabiliyorlar. Bu sebeple çocuklar öncelik-sonralık konusunda karar veremiyorlar ve yapmaları gereken işleri planlayamıyorlar. Bir ödev defteri oluşturup bütün görevleri derli toplu görmelerini sağlamak çok yardımcı olabilir.
• 2. Yapılacak olan görevler yazılıp listelendikten sonra, bütün görevleri küçük listelere ayırmak önemli bir adımdır. Hepsi toplu şekilde göründüğünde çocuklar bunalmış hissedebilirler. Bu yüzden yapılacakları önceden planlamak önemlidir. Bu listeleri ve öncelikleri planlarken sizler de çocuklarınıza yardımcı olabilirsiniz. Bu durum, çocukların görevlerine daha kolay başlamasına yardımcı olacaktır.
• 3. Görevler, ödevler evde yapılırken çocuklar bazen nasıl performans gösterdiklerini bilemeyebiliyorlar. Bu yüzden onların yaptıklarını takip edip geri bildirim vermek, kendi performanslarının farkına varmaları için önemlidir. Aynı şekilde okulda sınıf içindeki notlarını takip etmeyi çocuklarınıza alışkanlık haline getirmek gerekir. Eğer düşük performans gösterdiği bir alan varsa bunun aslında daha çok çalışmak için iyi bir fırsat olduğunu bilmelidirler. Yüksek notları kabul etmek kadar, düşük notlar konusunda farkında olmak da önemlidir. Bu farkındalık oluşmaya başladığında olumlu geri bildirimler vermek, davranışı devam ettirmek için bir teşvik haline gelmektedir.
• 4. Pandemi döneminde çoğunlukla gerçekleşen online derslerde çocuklar öğretmenler ve aileler olarak bu işte hep beraber hareket edilmişti. Bu yüzden çocuklar zorlandıklarında ailelerden sıkça yardım istemişlerdi ve ailelerde okulların açık olduğu döneme kıyasla daha fazla yardımda bulunmuşlardı. Şu anda okulların açılmasıyla birlikte yine bu konularda iletişimi açık tutmak faydalı olacaktır.
• 5. Rutinler belirlemek önemlidir. İlk başta da belirtildiği gibi görev listesi belirlenirken bu görevi her hafta gerçekleştirmek gerekiyor. Bu listeyi hazırlamak için bir rutin oturtmak önemlidir. Bu sorumluluğu da çocuğa vermek iyi olacaktır. Fırsat verildikçe çocukların sorumluluk alma davranışlarında da artış olacaktır.

Çocukları bir makale yazma ödevi için yardım istemeye yanlarına gelmiştir. Ebeveynleri bilgisayarı açıp baktığında neredeyse ödevin tamamlanmış olduğunu görmüşlerdir. Demek ki planlı olmayı, görevlerini öncelik sırasına koymayı artık içselleştirmiştir. Çünkü ödev teslimine iki gün olmasına rağmen ödevlerin büyük kısmı bitmiştir. Aldıkları bu destek sayesinde artık bu eğitim- öğretim yılında onlara yardımcı olacak bazı becerilere sahiplerdir.

Eğer sizde kendinizi ebeveynler olarak sıkışmış, hüsrana uğramış hissediyorsanız, size de yardımcı olabilecek bazı şeyleri paylaşıyoruz;

• • Dışarıdan bir yardıma ihtiyacınız olduğunun farkına varmak önemli. Tarafsız bir üçüncü şahıs evdeki yükünüzü ve gerilimi azaltabilir.
• • Zaman konusu da önemlidir. Çocuğunuzun öğrendiği becerileri geliştirmek için sizlerin de ebeveynler olarak becerileri ve rutinleri pekiştirmek adına çocuğunuzla çalışmanız gerekecektir.
• • Mükemmellik için çabalamayın. Her görevi mükemmel hale getirmek için çok fazla zaman harcamak yerine öğrenme sevincini aşılamaya çalışmak gerekmektedir.

Kaynak: https://www.gse.harvard.edu/news/uk/21/10/my-teen-struggles-executive-function

Uzman Psikolog, İlay Özdurdu